Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) là một trong những chính sách an sinh xã hội quan trọng tại Việt Nam, nhằm hỗ trợ người lao động khi mất việc làm và giúp họ có thời gian tìm kiếm công việc mới mà vẫn đảm bảo thu nhập cơ bản. Chính sách này không chỉ giúp ổn định cuộc sống cho người lao động mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bớt áp lực cho xã hội và nền kinh tế. Vậy bảo hiểm thất nghiệp là gì, quyền lợi của người lao động khi tham gia và cách thức làm bảo hiểm thất nghiệp như thế nào hãy dịch vụ kế toán 3MGROUP tìm hiểu nhé!
1. Bảo hiểm thất nghiệp là gì?
Bảo hiểm thất nghiệp là loại hình bảo hiểm bắt buộc đối với người lao động, được quy định trong Luật Việc làm 2013. Bảo hiểm này do cơ quan bảo hiểm xã hội quản lý và nhằm bảo vệ quyền lợi cho người lao động khi họ không còn việc làm. Người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp trong thời gian nhất định, đồng thời có thể nhận được các hỗ trợ khác như đào tạo nghề, tìm kiếm việc làm mới và hỗ trợ tư vấn pháp lý.
Để tham gia bảo hiểm thất nghiệp, người lao động và người sử dụng lao động phải đóng góp vào quỹ bảo hiểm theo một tỷ lệ nhất định hàng tháng. Tỷ lệ đóng bảo hiểm thất nghiệp hiện nay là 2% tiền lương tháng, trong đó người lao động đóng 1% và người sử dụng lao động đóng 1%.
2. Điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp
Không phải mọi người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp đều có thể nhận trợ cấp khi mất việc. Để được hưởng bảo hiểm thất nghiệp, người lao động phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp đủ 12 tháng trong thời gian 24 tháng trước khi nghỉ việc (đối với người lao động có hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc có xác định thời hạn).
- Đã đăng ký thất nghiệp tại Trung tâm Dịch vụ Việc làm trong vòng 03 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động.
- Chưa tìm được việc làm mới sau 15 ngày kể từ ngày nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp, trừ các trường hợp đặc biệt như: thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an, đi học có thời hạn từ 12 tháng trở lên, bị tạm giam, hoặc đang trong thời gian điều trị bệnh dài ngày.
3. Quyền lợi khi tham gia bảo hiểm thất nghiệp
Người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp không chỉ được hưởng trợ cấp thất nghiệp mà còn có thể nhận các quyền lợi sau:
- Trợ cấp thất nghiệp hàng tháng: Người lao động sẽ nhận được trợ cấp hàng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi nghỉ việc. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp phụ thuộc vào số tháng đã đóng bảo hiểm, cụ thể: mỗi 12 tháng đóng BHTN, người lao động sẽ được hưởng 3 tháng trợ cấp.
- Đào tạo nghề: Người lao động có thể được hỗ trợ kinh phí học nghề nếu họ có nhu cầu thay đổi ngành nghề hoặc bổ sung kỹ năng để tìm kiếm việc làm mới. Thời gian đào tạo không quá 6 tháng với mức hỗ trợ tối đa 1 triệu đồng/tháng.
- Hỗ trợ tìm việc làm: Các Trung tâm Dịch vụ Việc làm sẽ cung cấp thông tin việc làm, tư vấn, và kết nối người lao động với các cơ hội việc làm mới, giúp rút ngắn thời gian thất nghiệp.
- Hỗ trợ bảo hiểm y tế: Trong thời gian nhận trợ cấp thất nghiệp, người lao động cũng được hưởng bảo hiểm y tế, giúp giảm gánh nặng về chi phí khám chữa bệnh.
4. Cách làm hồ sơ bảo hiểm thất nghiệp trực tiếp
Để nhận được các quyền lợi từ bảo hiểm thất nghiệp, người lao động cần thực hiện đúng quy trình và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ. Các bước cụ thể như sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp
Hồ sơ xin hưởng trợ cấp thất nghiệp bao gồm:
- Đơn đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp (theo mẫu của Trung tâm Dịch vụ Việc làm).
- Bản chính hoặc bản sao có chứng thực quyết định chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc đã hết hạn.
- Sổ bảo hiểm xã hội đã được cơ quan bảo hiểm xác nhận về việc chấm dứt đóng bảo hiểm.
- Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân (bản sao kèm bản chính để đối chiếu).
- Sổ hộ khẩu hoặc Giấy đăng ký tạm trú (bản sao kèm bản chính để đối chiếu).
Bước 2: Nộp hồ sơ
Người lao động nộp hồ sơ tại Trung tâm Dịch vụ Việc làm thuộc tỉnh, thành phố nơi người lao động muốn hưởng trợ cấp thất nghiệp. Hồ sơ có thể nộp trực tiếp hoặc qua đường bưu điện.
Bước 3: Nhận quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp
Sau khi nộp hồ sơ, trong vòng 20 ngày làm việc, Trung tâm Dịch vụ Việc làm sẽ xem xét, thẩm định hồ sơ và ra quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp. Nếu hồ sơ hợp lệ, người lao động sẽ nhận được quyết định chi trả trợ cấp từ ngày thứ 16 trở đi sau khi nộp hồ sơ.
Bước 4: Nhận tiền trợ cấp thất nghiệp
Người lao động có thể nhận trợ cấp qua tài khoản ngân hàng hoặc nhận tiền mặt trực tiếp tại nơi nộp hồ sơ. Trong thời gian hưởng trợ cấp, người lao động phải thực hiện việc thông báo tình trạng tìm kiếm việc làm hàng tháng theo quy định.
5. Cách nộp hồ sơ bảo hiểm thất nghiệp online
Nộp hồ sơ qua Cổng Dịch Vụ Công Quốc Gia
Bước 1: Đăng ký tài khoản trên Cổng Dịch Vụ Công Quốc Gia
Truy cập vào trang web: https://dichvucong.gov.vn/
Đăng ký tài khoản bằng số điện thoại hoặc số căn cước công dân (CCCD). Bạn cần xác minh thông tin qua mã OTP gửi về số điện thoại đã đăng ký.
Bước 2: Đăng nhập và chọn dịch vụ nộp hồ sơ bảo hiểm thất nghiệp
Sau khi đăng nhập thành công, chọn mục Dịch vụ công và tìm kiếm từ khóa “Hưởng trợ cấp thất nghiệp.”
Chọn cơ quan bảo hiểm xã hội của tỉnh/thành phố nơi bạn cư trú hoặc đã làm việc để thực hiện thủ tục.
Bước 3: Chuẩn bị và tải lên hồ sơ
Tải lên các tài liệu cần thiết, bao gồm:
- Đơn đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp (mẫu có thể tải từ hệ thống).
- Quyết định chấm dứt hợp đồng lao động.
- Sổ bảo hiểm xã hội đã chốt.
- CCCD/CMND và các giấy tờ khác (nếu có yêu cầu).
Bước 4: Hoàn thành và gửi hồ sơ
Sau khi tải lên đầy đủ tài liệu, kiểm tra lại thông tin và nhấn gửi hồ sơ. Hệ thống sẽ thông báo nếu hồ sơ hợp lệ và cung cấp mã hồ sơ để bạn theo dõi.
Bước 5: Theo dõi trạng thái xử lý
Bạn có thể theo dõi tình trạng xử lý hồ sơ trực tiếp trên Cổng Dịch Vụ Công Quốc Gia. Nếu hồ sơ hợp lệ, cơ quan bảo hiểm sẽ liên hệ để xác nhận và thông báo về thời gian nhận trợ cấp.
6. Một số lưu ý khi làm bảo hiểm thất nghiệp
- Thời gian đăng ký: Người lao động chỉ có thể đăng ký bảo hiểm thất nghiệp trong vòng 3 tháng kể từ ngày nghỉ việc. Nếu quá thời gian này, quyền lợi sẽ không còn được bảo lưu.
- Thông báo tìm kiếm việc làm: Để tiếp tục nhận trợ cấp thất nghiệp, người lao động cần đến Trung tâm Dịch vụ Việc làm để thông báo tình hình tìm kiếm việc làm theo quy định. Nếu không thực hiện, trợ cấp có thể bị tạm ngừng.
- Tái tham gia bảo hiểm thất nghiệp: Sau khi tìm được công việc mới, người lao động sẽ tiếp tục tham gia đóng bảo hiểm thất nghiệp và được tính dồn các tháng đã đóng trước đó.
Bảo hiểm thất nghiệp là một công cụ bảo vệ an sinh quan trọng, giúp người lao động vượt qua giai đoạn khó khăn khi mất việc làm. Tuy nhiên, để được hưởng các quyền lợi này, người lao động cần hiểu rõ quy trình, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và tuân thủ các quy định về thông báo việc làm. Qua đó, bảo hiểm thất nghiệp không chỉ hỗ trợ về mặt tài chính mà còn tạo điều kiện cho người lao động sớm quay lại thị trường lao động.
